Mijn held is de jouwe niet!

Helden, rolmodellen, voorbeeldfiguren en maatgevers. Wie zijn dat, hoe en waarom word je een held of rolmodel en wat moet je er mee? Het werd snel duidelijk dat de titel van het debat goed gekozen was: Mijn held is de jouwe niet! Want de aanwezigen, voornamelijk jongeren onder de dertig, waren daar zeer uitgesproken over.

Sommige aanwezigen hadden hun moeder als heldin, omdat die had geploegd en gezwoegd om de kinderen groot te brengen en veel steun gaf/geeft. Ook voor panellid en rolmodel Remy Bonjanski, wereldberoemd in Japan vanwege de sport die hij beoefend, is zijn moeder zijn held(in). Anderen vonden het helemaal niet nodig om een voorbeeldfiguur te hebben. Waar Nelson Mandela voor velen als held en voorbeeldfiguur geldt, merkte een jongedame op dat hij dat voor haar absoluut niet was, omdat zij had gehoord dat hij in het verleden zijn vrouw zou hebben geslagen.

Speciaal voor het debat had Aaliyah Bochhah (28, werkt bij NOS headlines en wil een interculturele glossy op de markt brengen) jongeren ondervraagd over positieve rolmodellen. Superman en andere bekende namen passeerden in het filmpje, en een jongetje noemde zelfs kikkers als zijn helden! Opvallend was dat de meeste respondenten in dit filmpje over positieve rolmodellen van het mannelijk geslacht waren. Ook de genoemde helden waren vrijwel allemaal man.

Het tweede filmpje ging over negatieve rolmodellen en ging uitsluitend over meisjes en vrouwen, die aan boulimia lijden. De organisatie had van tevoren niet zo nagedacht over deze opvallende splitsing in het beeldmateriaal en was zich er niet van bewust dat zij zo onbewust of bewust ook stereotype beeldvorming aan het doorgeven is. Op het filmpje over boulimia werd heftig gereageerd. De discussie ging uiteindelijk niet meer over rolmodellen, maar over mooi en niet mooi, over aantrekkelijk willen zijn voor het andere geslacht, en hoe dat in witte en zwarte culturen verschilt. Want boulimia komt veel voor in westerse, witte culturen en is redelijk onbekend in zwarte en gekleurde culturen, waar mannen prijs stellen op rondborstige en mooi gewelfde vrouwen, aldus een jongedame, die werd bijgevallen met gelach. De jonge aanwezigen snapten de onderliggende dynamiek van boulimia niet, empathie was dan ook ver te zoeken. Een jongeman zei dat hij niet wil dat zijn belastingencenten worden besteed aan het herstel van boulimiapatienten.

Waar vooral op scholen gebrek aan is, zijn rolmodellen uit bijvoorbeeld de Surinaamse, Turkse, Marokkaanse en andere in Nederland vertegenwoordigde culturen, werd gezegd. Want daar is behoefte aan bij gekleurde jongeren, helden en rolmodellen uit de cultuur waarin ze zijn opgevoed. Zelf zoeken en zelf vragen, werd er geantwoord, niet wachten! Wees zelf actief. Een pittige jongedame vond dat al dat gedoe met rolmodellen en helden eigenlijk flauwekul was: mooi dat ze er zijn, maar uiteindelijk moet je zelf door allerlei processen heen in het leven en die helden zijn er echt niet bij als jij het moeilijk hebt, hield ze haar leeftijdgenoten voor. Word zelf je eigen rolmodel, was haar advies. Met haar komt het wel goed. Uiteindelijk dus een pittig debat, waar de jongeren geen blad voor de mond namen, nadat ze eenmaal op stoom waren gekomen. Maar of je nou behoefte hebt aan een held of niet, als Remy Bonjansky in tha house is, zeg je natuurlijk geen nee tegen een fotootje samen!



© Usha Marhé, 2009