Crébas wil niet over geld nadenken
'Actievoeren en ondernemen is precies hetzelfde'
Bob Crébas was één van de drijvende krachten achter 'Het Goed’, de grootste kringloopketen van Nederland en de website Marktplaats. ln 2004 verkocht hij Marktplaats aan eBay voor 225 miljoen. Crébas was in een klap multimiljonair. Maar aan dat succes ging een leven vooraf van uitkeringen, Melkertbanen en actievoeren.
Tekst Toine Graus
Crébas (58) leidt zijn gasten rond over zijn nieuwe project Brennels Buiten, een natuur- en recreatiepark in de Noordoostpolder. Velden vol brandnetels wuiven in de wind. Van brandnetels kun je na bewerking kleren maken en Crébas heeft daarmee een eigen kledinglijn opgezet. “Je kunt hier sporten, door de natuur struinen of gewoon niks doen. Alles begint met niks doen, met in het gras liggen en nadenken”, zegt Crébas. Een opmerkelijke uitspraak voor een van de meest succesvolle ondernemers van Nederland. Die uitspraak zou ook het motto van zijn eigen leven kunnen zijn. Hij was een dromer die nooit serieus aan het werk leek te komen. “Van mijn 21ste tot mijn 33ste deed ik uitzendwerk, was ik werkloos of had ik een gesubsidieerde baan, het ging op en af”, vertelt hij als we aan de kruidenthee zitten in het paviljoen van Brennels Buiten. “Een tijdje heb ik een vaste baan gehad bij de gemeente Noordoostpolder. Van elke maand was ik een week ziek, een vaste baan paste niet bij mij. Toen mijn vrouw ging werken heb ik me laten ontslaan. Ik wilde best huisman zijn met een uitkering. Voor de kinderen zorgen, de moestuin bijhouden, hout kappen voor de kachel en in een band spelen vond ik zinniger dan een baan. Waardering voor werk kreeg ik pas in de Kringloopwinkel in Emmeloord. Tot dan toe had ik altijd het idee gehad dat werk iets is voor de dommen.”
Crébas heeft de Landbouwschool in Emmeloord en de Bosbouwschool in Arnhem gevolgd. Dat is nu niet direct een opleiding die je voorbereidt op de zakenwereld. Crébas: “Ik heb met de hakken over de sloot mijn diploma's gehaald. Een kenmerk van rijke ondernemers is dat ze niet al te slim zijn op school. Ze zijn wel creatief. Mensen met een goede opleiding beginnen niet aan zo'n avontuur. Mijn echte opleiding lag elders. Ik kom uit een heel open, progressief gezin met negen kinderen. Er werd altijd gediscussieerd. Iedere langharige uit de Noordoostpolder kwam bij ons langs. Thuis leerde ik meer dan op school. Daar kreeg ik steeds weer te horen dat ik te links was en niet geschikt voor een gewone baan. Ik heb veel geleerd in de praktijk, vooral als actievoerder tegen kernenergie. In de Noordoostpolder dreigde een kerncentrale te worden gebouwd. Mijn vrouw en ik hebben toen met een paar mensen de Werkgroep Kernenergie Noordoostpolder opgericht. In 1980 hebben we met een groep mensen de Poldertoren in Emmeloord bezet. Dat was een groot succes, we kregen veel steun van de bevolking. Ik was echt gelukkig als actievoerder. We hadden een missie en het was leuk om te doen."
En toen werd je van actievoerder ondernemer. Hoe ging dat?"Iemand van een werklozenproject in Emmeloord vroeg of ik iets wist waar we werklozen voor konden inzetten. Ik kende het 'Emmaus project' van Abbé Pierre in Frankrijk uit het tijdschrift De Kleine Aarde. Daklozen konden in hun bestaan voorzien door tweedehands spullen te verkopen. Ik was altijd al bezig met milieu en samenleving en in een winkel in tweedehands goederen kon je die twee zaken mooi combineren. Dat werd de kringloopwinkel Goedzooi in Emmeloord. Zo werd ik van actievoerder ondernemer, een heel logische ontwikkeling. Actievoeren en ondernemen is precies hetzelfde: je probeert zoveel mogelijk mensen te bereiken. Goedzooi draaide uitstekend. Na een paar jaar stonden we voor de keuze of we een werklozenproject wilden blijven of een loonvormend bedrijf wilden worden. We kozen voor het laatste en ik stond vanaf toen op eigen benen. Ik moest sowieso uitstromen en een kantoorbaan zou ik niet overleven. Ik kan maar een ding, mijn eigen ding."
Goedzooi groeide uit tot kringloopketen 'Het Goed' met zeventien vestigingen en 65o werknemers. Hoe verklaar je dat succes?
,,Het ging ons altijd in de eerste plaats om de mensen en niet om het geld. We wilden iedereen bereiken, zowel de arbeiders als de notabelen. Als de dokter naar de kringloopwinkel kwam, werd de drempel voor iedereen lager. Dat heeft denk ik ook te maken met de Noordoostpolder waar ik bijna mijn hele leven heb gewoond. Daar kwamen mensen uit alle delen van het land bij elkaar die het ondanks grote verschillen samen moesten zien te rooien. Ik was de zoon van een grote boer en ik wist al jong dat ik niet te elitair moest gaan doen. In de kringloopwinkel heb ik veel nagedacht, me verdiept in management en van alles uitgeprobeerd. Ik had altijd een rekenmachine op zak. Later werden we door onze eigen achterban uitgemaakt voor kapitalisten. Waarom? Omdat wij succes hadden en zij niet?"
En daarna had je weer groot succes met Marktplaats.nl.
“Een marktplaats op internet is niet anders dan een goede kringloopwinkel: netjes en overzichtelijk maar er moet wel wat te rommelen en te ontdekken zijn. We wilden geen modieus gedoe met veel Engelse termen maar een Hollandse uitstraling, doe maar gewoon. De eerste beslissing die we namen was om alle seksadvertenties van de site af te gooien. Binnen éen jaar was Marktplaats.nl de grootste website voor tweedehands goederen. Concurrenten hebben ons steeds onderschat. Zo werd Spott.nl gelanceerd door de kranten. Dat was een miljoeneninvestering die uitdraaide op een flop. We maken jullie kapot, dreigden de kranten. De Telegraaf was marktleider met advertenties in tweedehands spullen. Die krant werd mijn persoonlijke vijand. Ik vond het niet verkeerd om de Telegraaf eens een kopje kleiner te maken. Een goede vijand uitkiezen is een belangrijk element van ondernemen. Marktplaats.nl explodeerde, maar er kwam geen cent uit. Jarenlang moesten we alleen maar investeren tot ik het idee kreeg om zes euro te vragen voor alle spullen met een waarde van boven de tweehonderd euro. Alles daaronder bleef gratis. We draaiden vrijwel meteen met winst. Toen doemde het grote geld aan de horizon op. De Telegraaf bood dertig miljoen voor Marktplaats, maar daar gingen we niet op in. We verkochten pas toen we zelf een geschikte kandidaat vonden. Dat was eBay."
En nu ben je miljonair, maakt geld gelukkig?
“Ik heb nooit bankier willen worden. Ik wil helemaal niet nadenken over geld. Ik ben nu rijk maar zou ik daarom weer werkloos worden? Ik werk gewoon door tot ik doodga.”
MUG MAGAZINE juni 2009 ACHTERGROND PG. 19
1 opmerking:
Mooi stuk Usha,zo zie je met idealen valt nog best wat te bereiken en die hoeven helemaal nog niet naar de vuilnisbelt te worden gebracht. Tegenwoordig lijkt het er vaak op dat als je een idealist bent je als een volstrekt fossiel wordt gezien, maar dat hoeft dus niet getuige het succes van Bob Crébas. Dat geeft de burger moed.
Miriam.
Een reactie posten